تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه 19
وجه ذکر الرحمن الرحیم و تکرار آن بعد از بسم الله و در سوره حمد. نقد کلام تفسیر نمونه در توجیه ذکر الرحمن الرحیم - توجیه صحیح آن - شبهه تنافی قاعده «العالی لا یفعل لاجل السافل شیئا» با هدف مند بودن کار خداوند برای خلق.
توضیح قاعده: عالی یا با انجام کار برای دیگری تکمیل جسته است، این خلاف اعتقاد ما است یا فعل و ترک آن برای خداوند علی السویه بوده است پس خلاف حکمت الاهی است!
اختلاف در حدود و گستره قاعده که در مطلق عالی جاری است(خواجه نصیر) یا در عالی من کل وجه(ملاصدرا)
حل ناهمسویی قاعده با هدف مند بودن کارهای خداوند برای خلق. آن چه نفی شده وجود انگیزه خارج از ذات برای فاعلیت او است.
و آن چه اثبات شده است وجود انگیزه خارج از ذات برای فعل او است.
توضیح در قالب یک مثال. بعلاوه پدیده های خارج از ذات گاه به عنوان فایده است نه غرض. به هر روی این دو قاعده با هم ناهمسویی ندارند و لذا فلاسفه هم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد را پذیرفتهاند.
تفسیر قرآن کریم (1400-1401) - جلسه 19
تحقیق: نکات موصِل به مطلوب
1. باید مساله طبیعی، غیر تعبدی و عقلایی فرض شود؛ زیرا در محیط عقلا نیز این پرسش و مساله وجود دارد.
2. اعتبار یک خبر به این معنا که میتواند زمینه اعتقاد، صحّت نسبت دادن، نقل کردن و عمل به آن باشد.( با این مطلب کلام صاحب المیزان نقد میشود)
3. اگر در موردی ایمان و یقین لازم باشد خبر واحد کافی نیست حتی بر مبنای این که در امارات، غیر علم، علم فرض شده است.(نقد کلام محقق خویی)
4. ادله اعتبار خبر واحد، به گونه ای است که شامل اخبار مبیّن غیر احکام نیز میشود.
5. در موارد غیر علم نباید وانمود علم کرد.
خبر واحد فی الجمله در غیر احکام و در تفسیر و پیرا تفسیر معتبر است لکن اعتبار را باید بومی غیر احکام کرد.
تفسیر قرآن کریم (1402-1403) - جلسه 18
تفسیر آیات 26 و 27 از سوره بقره - انّ الله لایستحیی ان یضرب مثلاً مّا بعوضة فما فوقها - شأن یا مناسبت نزول آیه - جریان تمثیل در قرآن - وجه گفتن«فما فوقها» - اشتنباه ترجمه با اضافه کردن کلمه«حتی» در ترجمه آیه توسط تفسیر نمونه - از نعمت ها و خلقت های خداوند در تبلیغ باید گفت. اشاره به روایت ذیل آیه و خطبه 186 نهج البلاغه
آیه 27: الذین ینقضون عهدالله من بعد میثاقه... سه مصداق برای میثاق است: 1. میثاقی در عوالم دیگر
2. میثاقی که با ارسال رسل و انزال کتب حاصل شده است. 3. میثاقی از طریق عقل و فطرت و احساس
مصادیق ما امر الله به ان یوصل از صله با پیامبر،امام - فساد فی الارض مصادیقی دارد از جمله تولید،انباشت، خرید و فروش و به کارگیری سلاح های کشتارجمعی.
فسق فرآیند است که به خسران تمام میشود(اولئک هم الخاسرون)
تفسیر قرآن کریم(1401-1402) - جلسه 18
تصویر دو جهنم و دو بهشت. درون انسان و بیرون از او.
وجود آیاتی از قرآن دال بر مطلب فوق؛
ر.ک: آیات زخرف 74 - احزاب 65 - طه 101 - آل عمران 88 - بقره 261 - بقره 25 -(نار الله الموقدة التی تطّلع علی الافئدة)
حل اشکال خلود بر بنیان گذشته
خلود لازم عمل است - عذاب هست - معذّب هست اما معذِّب نیست.
ذکر الرحمن الرحیم بعد از بسم الله و تکرار دوباره آن در سوره حمد گفته شده: چون رحمت خداوند واسع است!
این گفته صحیح نیست زیرا علم، حکمت، عزت و ... هم واسع است بلکه مناسب است بین الله با تفسیری که ما از آن بیان کردیم با الرحمن الرحیم.
در واقع رمز خلقت را بیان میکند.
اصل: العالی لا یفعل شیئا لاجل السافل.