مصونیت قضایی و مدنی مثل مفتی، ناقل فتوای اشتباه، نایب خاطی و...
گفته شده: اگر نایب خاطی در قربانی اجرت گرفته ضامن است و الّا معلوم نیست ضامن باشد.
در ذیل این گفته سه حاشیه وجود دارد: 1. اگر مقصّر بوده ضامن است. 2. مطلقا ضامن است چون اتلاف مستند به او است و وکیل بودن، مشکل عدم مصونیت او را حل نمی‌کند.
3. اگر تلف مستند به او باشد بنابر احتیاط ضامن است.
به نظر می‌رسد ماتن نظر به قاعده احسان دارد، قاعده احسان در فرض اضرار به غیر و اتلاف مال غیر هم می‌آید. نظر به قاعده مصونیت وکیل ندارد. لکن در این جا احسان صادق نیست و این است اشکال بر ماتن.
ماتن در برخی از موارد، خلاف گفته قبل، گفته است و مطلقا قائل به ضمان نایب شده است و در موردی قائل به عدم شده است(در حمله دار)
نسبت به محرِم طفل اگر طفل محرمات احرام را انجام دهد، مجال گفتگو هست.
روایت اسحاق صیرفی نسبت به مفتی

مبانی قرآنی، فقهی و شرعی «بسمله»
1. آیا بسمله ها در قرآن از قرآن است؟
2. آیا در غیر سوره برائت جزء سوره ها است؟
3. آیا تعیین آن به عنوان سوره‌ای خاص، قبل از شروع سوره لازم است؟
4. اگر لازم نیست، آیا تعیین آن مانع تعویض سوره است و الّا کافی نیست؟
5. آیا قرائت بسمله در نماز لازم است؟
6. هرگاه تلاوت کل سور عزائم بر جنب و حائض حرام باشد، حرمت شامل بسمله نیز می‌شود؟
7. ....
بحث تفصیلی از این مسائل خارج از مقصد و مناسبت تفسیری است، لکن پاسخ اجمالی به همه یا برخی از این پرسش ها مکمل مباحث تفسیری ما است که طرح مباحث فقهی و علوم قرآنی نیز از مقاصد آن است.
نسبت به دو مساله اول -حداقل- سه نظر وجود دارد:
1. بسمله از هر سوره، جزء قرآن و جزء آن سوره است. این نظر به جمع کثیری از جمله به همه امامیه نسبت داده شده (البیان،ص438) لکن این نسبت تمام نیست(عروة الوثقی646/1).
2. بسمله آیتی از سوره حمد است نه بقیه سوره ها (پاسخ به سوال دوم و ساکت نسبت به سوال اول در بسمله غیر حمد)
3. جزء قرآن است لکن جزء سوره ها نیست.(البیان،ص 438و439)

درس اخلاق: عن رسول الله صلی الله علیه و آله: اشدّ من یتم الیتیم الذی انقطع عن ابیه یتم یتیم انقطع عن امامه و لایقدر علی الوصول الیه.
عنایات ائمه و امام عصر صلوات علیهم اجمعین به حوزه‌ها - حدیث امید بخش و مسئولیت آور... !
2. اعتبار و عدم اعتبار استناد تابعی از اختلاف مبانی - موارد و ابزارها و شرائط.
الف. باید اقتضای مبانی را از جاهای دیگر در نظر گرفت.
ب. اختلاف موارد مثل اختلاف در باب حدود با غیر آن.
ج. کیفیت ابزارها و تخصص کارشناس و توان او مهم است
د. شرائط باید در نظر گرفته شود. مثلا در ژن افراد تصرف نشده باشد.

شرح استدلال مصرّان بر وجوب تعیین سوره قبل از شیخ انصاری و محقق خویی.
کلام صاحب جواهر مبنی بر کفایت قصد جامع - تحلیل الشیء لاینقلب عما هو علیه و نقد آن - دفاع از فکر صاحب جواهر در مساله.
استدلال شیخ انصاری: هو من قبیل التشخص بالغایات و نقد آن - عرفی دیدن مساله.
خلط اعتبار به تکوین - مقایسه این گفتگوها با پیامی که از مثل معتبره زراره استفاده می‌شود که امام علیه السلام می‌فرمایند: اذا نسیت الظهر حتی صلّیت العصر فذکرتها و انت فی الصلاة او بعد فراغک فانوها الاولی ثم صلّ العصر فانما هی اربع مکان اربع(وسائل؛ج4:ص 291)