header

مقدمه اصول فقه (1402-1403) - جلسه 80

مقدمه اصول فقه (1402-1403)

در تفکیک معنا از داعی سه نظر وجود دارد:
1. نظر محقق خراسانی و غیره که معنا واحد است(معنای حقیقی) مجاز وجود ندارد و دواعی مختلف است.کلام محقق مظفر در مساله - تحلیل مرحوم مظفر این است که خلط بین مفهوم و مصداق شده است. مفهوم واحد است و مصداق متعدد است.مفهوم صیغه به حمل اولی انشاء طلب است و به حمل شایع تهدید و غیره است.
2. معنای حقیقی واحد است و دواعی معنای مجازی است.صیغه امر برای انشای طلب به داعی بعث است. انشای طلب در معنای مجازی نیز هست. معنای حقیقی واحد و معنای مجازی متعدد است.
3. معنای حقیقی واحد و دواعی هر کدام معنا مجازی است و قدر مشترکی بین معنای حقیقی و مجازی نیست.پس همزه برای تهدید یا تعجیز می‌آید و در آن انشای طلب لحاظ نشده است.
داوری نظر اول،اندیشه‌ای برقرار و مطبوع است لکن گاه به مشکل بر می‌خورد.
و حلّ مشکل به این است که دو مذهب اول را بپذیریم به تفاوت موارد.

مقدمه اصول فقه (1401-1402) - جلسه 80

مقدمه اصول فقه (1401-1402)

اگر گفته شود: با شک نسبت به در مقام بیان کیفیت عبادات بودن آیات باید گفت: آیات در مقام بیان کیفیت است.(کلام محقق خویی)
در پاسخ باید گفت: مقرر عندالعقلا این است که کلام حکیم را حمل بر لغو نکنند لکن حمل بر توسعه بیان(مثلا اصل تشریع و بیان کیفیت) هیچ دلیلی ندارد.(نقد کلام محقق خویی در این باره)
تحقیق با بیان چند امر:
1. مساله عقلی و عقلایی است با ابزار مناسب باید حل شود.
2. لزوم ملاحظه سلوک شارع در بیان قوانین و تشریعات در وقت تفصیل تمسک صحیح است و در وقت اجمال و جمع بندی صحیح نیست.
3. در شریعت هر دو وجود دارد پس رای مطلق در هر دو طرف ناصحیح است.
4. اطلاق لفظی محل بحث است نه مقامی.
5. عمومات وضعیه خارج از محل بحث است.

مقدمه اصول فقه (1400-1401) - جلسه 80

تصور عمومی بر شرطیت بلوغ به طور مطلق است عندالکل.
لکن محقق نایینی مخالف این شرطیت است.وی می فرماید: تکالیف شرعی مستکشف از عقل قاطع مشروط به بلوغ نیست؛ زیرا با ادراک مستقل عقل منافات دارد مثل وجوب معرفت به اصول اعتقادی قبل از بلوغ. نقل کلام محاضرات از محقق نایینی: حدیث رفع قلم رافع وجوب تعلّم نیست چون وجوبش عقلی است.
بین این دو نقل از محقق نایینی تفاوت است. در نقل اول وجوب شرعی را قبول دارد و در نقل دوم منکر است.
اشکال بر تصویر وجوب شرعی زیرا عقل جز ادراک ندارد.
اشکال محقق خویی بر محقق نایینی: حدیث رفع قلم رافع حکم شرعی است.

مقدمه اصول فقه (1402-1403) - جلسه 79

مقدمه اصول فقه (1402-1403)

معانی شمرده شده برای صیغه‌ی امر تا 24 معنا
محقق خراسانی: یا معنا انشاء الطلب بدواعی مختلف است و یا انشاء الطلب بداعی بعث معنای حقیقی است و بقیه معنای مجازی است.
سایر صیغ انشایی نیز چنین است به این صورت که دواعی در این صیغ متعدد و مختلف است با حفظ معنا.
بنابراین این صیغ در کلام خداوند وقتی به کار می‌رود معنای خود را دارد.
فان المستحیل انما هو الحقیقی منه لا الانشایی الایقاعی و آن چه هست دومی است نه اولی.
نقد و تحلیل کلام محقق خراسانی مبنای مورد تاکید ما در کتاب سلسبیل مبنای اساطین فن چون ابن هشام است.