راه حل در مثل مفتاح و فتح: 1. تصرف در مبدأ و قائل شدن به دو مبدأ 2. تصرف در هیأت و نحوه تلبس. وجه اول فی نفسه بعید است. بر وجه دوم اشکال شده به این که:
1. در مثل اسم آلت مفاد هیأت نسبت به فاعلیت است و در اسم زمان و مکان نسبت ظرفیت و در اسم آلت پدیده دیگری داخل در نسبت نیست.
2. شأنیت مدلول اسمی است و هیأت مدلول حرفی است فلایمکن اخذ الاول فی الثانی.
نقول: اصل وضع و حدود آن تابع احتیاج است و در مثل اسم آلت به وضع هیأت برای نسبت فاعلیت شانی برطرف می‌شود پس واضع برای این احتیاج اسم آلت وضع کرده است. با این بیان بیان محقق اصفهانی و شیخ استاد ما به هم می‌ریزد.

پرسش های درسی روزانه اصول
جلسه بیست و نهم خارج اصول فقه

بیان تحقیق متوقف بر توجه به چند نکته:
1. حروف اقسامی دارد: مستقلات مانند من و الی و غیر مستقلات مانند باء تعدیه در ذهبت بزید - آیا باحثان به همه اقسام حروف نظر دارند؟ برخی از اقسام ال
2. قسّم بعضهم الحروف به انشائیات و حاکیات - قسم اول مثل تمنی و استفهام و تحضیض و قسم دوم بقیه حروف است(اشکال بر این تقسیم)
3. یک معنا گاه با حرف ادا می‌شود و گاه با اسم مثل سرت من البصرة و سرت مبتدئاً البصرة.
4. گاه یک معنا مدلول حرف به تنهایی نیست مثل کتبت بالقلم که دال بر معنای استعانت مجموعه کلام است.
5. آیا برای وجود رابط وجودی غیر از وجود طرفین آن هست؟ مثلا در زید فی الدار غیر از 2 جوهر و 2 عرض آیا وجود دیگری داریم؟ یا به صرف تعمّل از عقل است؟

پاسخ به چند سوال
مقاصد وکارایی سندی آن
جمع بندی کلمات در تعریف حکم
شش بیان و رای در این باره وجود دارد. در تعریف حکم باید مناسبت لغوی بر همه اقسام حکم و مبانی مختلف را در نظر گرفت.
حاکم در لغت : منع به قصد اصلاح و زجز از ارتکاب خلاف
حکم در اصطلاح اصول و فقه از معنای لغوی خود فاصله نگرفته است.