در ادامه تفسیر به رای: غالیان در تفسیر امثال ابوالخطاب،ابو منصور عجلی،قاسم بن یقطین و... تفسیر واجبات و محرمات به رجال یا ولایت آن ها از مصادیق غلو است. این رفتار در برخی از متون تفسیری روایی ما راه پیدا کرده است!
البته تفسیر موردی با کمک قرینه و با حفظ ظاهر آیه از این موارد نیست.
مصداق شناسی تفسیر به رای - رفتار معقول در ارتباط تفسیر قرآن و داده های علمی بشر و رفتارهای نامعقول.
مواردی از رفتارهای نامعقول استقبال از آیاتی که در قرآن معجزه و کرامت به حساب می‌آید.
انگیزه شناسی تفسیر به رای - انگیزه های اقتصادی - تعصب و سیاسی و...

تفسیر آیات 80 تا 82
از سوره بقره: و قالوا لن تمسنا النار ایاما معدودة...
خودشیفتگی یهود - نارسیسم - قرآن حدود 315 بار از تاثیر عمل صالح در کنار اعتقاد صحیح در نجات انسان یاد می کند.
مسلمات دین را باید پایه سایر معارف دین قرار داد.
در همین فقره نیز از عمل صالح در صلاح و عمل طالح در زیان انسان و خلود در نار یاد می کند.
روایات و اسناد محبت و ولایت اهل بیت - البته مساله حبّ در روایات فقط شیعه نیامده است.

استفاده دو اصل از کریمه 24 سوره بقره:
فاتقوا النار التی وقودها الناس و الحجارة اعدت للکافرین
1. اتحاد عامل و عمل که در آیات متعددی از قرآن قابل استفاده است نظیر:آیات 177 و261 و 264 و 265 از سوره مبارکه بقره.
مثلا:و لکن البرّ من آمن بالله و الیوم الاخر
2. تجسم عمل در همین دنیا - بنابراین یوم تبلی السرائر(سوره طارق/9) داریم نه توجد السرائر و... .
جنة عرضها السموات و الارض برای هر بهشتی است.

چند پرسش و پاسخ:
1. فرق الرحمن و الرحیم. حدیث امام صادق علیه السلام: الرحمن اسم خاص بصفة عامة و الرحیم اسم عام بصفة خاصة.
در المیزان آمده: رحمان صیغه مبالغه و دال بر کثرت است و رحیم صفة مشبهه و دال بر بقاء است. لذا مناسب است رحمان دلالت کند بر رحمت کثیر که بر مومن و کافر افاضه می‌شود، و رحیم بر نعمت دائم که بر مومن فرو می‌ریزد.
به نظر می‌رسد: مرحوم طباطبائی ثبوت در صفة مشبهه را به معنای دوام گرفته است که اشتباه است. چنان که رحمان را جازمانه صیغه مبالغه گرفته، در حالی که این نظر قطعی نیست.
به علاوه مساهمه ای که نسبت به رحمان و رحیم صورت گرفته گاه خلاف برخی نصوص به نظر می‌رسد.
نصوصی مانند: الملک یومئذ الحق للرحمن و کان یوماً علی الکافرین عسیراً.(26 فرقان)
یا رحمان الدنیا و الآخرة و رحیمهما(امام سجاد علیه السلام)
اصولا خداوند برای همگان در همه جا و همه زمان ها رحمت است.فتامل
2. رحمت از انفعال و تاثر صاحب رحمت حکایت می‌کند و این فرآیند در خداوند نیست، پس باید رحمت را در خداوند به حقیقت نهایی اش که افاضه و اعطاء به غیر است، تفسیر شود. در دیگر صفات هم باید نسبت به خداوند بومی سازی صورت گیرد.
3. محدوده رحمانیت و رحیمیت خداوند و اتباط این دو وصف با حکمت و عدالت الهی و مساله خلود.....