اخلاق
ادامه بررسی کلام محقق خراسانی در کلام محقق عراقی و محقق داماد

العبرة فی جریان البرائة و الاحتیاط بکون البیان علی عهدة الشارع و عدمه. چگونه با شک در محصّل می‌توان متعلق تکلیف را معلوم دانست؟!
استدامه التضییقات علی صنع الخراسانی-نقض و اشکال بر کلام خراسانی در تصویر جامع بنابر صحیحی شدن.
محقق نایینی: الکلام فی تصویر جامع قریب عرفی یقع تحت الخطاب لا فی الجامع العقلی الملاکی.
اقول قد یقال: ان ما ذکره النایینی مجرد استبعاد علی کلامه و لایرده من اصله و اساسه.
لکن اشکال محقق نایینی بر آخوند خراسانی را نباید ساده گرفت؛ زیرا تصور جامع به عنوان مسمّای لفظ صلاة(مثلا) که متعلق تکلیف و معلوم نزد توده مردم و مورد اشاره در همه استعمالات شارع باشد با آن چه محقق خراسانی فرموده بسیار فاصله دارد.
الاستطراد- العبادات و الدواعی و الحِکَم المترتبه علیها المدلول علیها فی النصوص - رابطه آثار عبادات که در نصوص آمده با عبادات چگونه است؟

درس اخلاق: من طلب عزّاً بظلم و باطل اورثه الله ذلّاً بانصاف و حق.
1. اصل عزت خواستن خود خواهی محمود و ممدوح است.
2. عزت خواستن باید با تقوا، مدارات و خدمت به مردم، به علم و تواضع باشد نه با ظلم، غیبت، حسادت، حجاب معاصرت، ذلیل کردن خود و تملّق و گدایی کردن عزت باشد.
طلب عزت از طریق صحیح آن.
مقایسه دو کلام ناهمسو از صاحب المیزان و نقد آن
در یکی هدایت به استیجاب دارد و در دیگری به اقتضاء
آیه ظهور اطلاقی در استیجاب دارد و یشهد لذلک بعض الروایات مثل ان صلاته لتردعه یوماً مّا.
الاستیجاب و هدم آن شیء و اقتضاء شیء آخر و لایدلّ الاول علی الثانی. خلط استیجاب و هدم با اقتضاء.

وجه ذکر الرحمن الرحیم و تکرار آن بعد از بسم الله و در سوره حمد. نقد کلام تفسیر نمونه در توجیه ذکر الرحمن الرحیم - توجیه صحیح آن - شبهه تنافی قاعده «العالی لا یفعل لاجل السافل شیئا» با هدف مند بودن کار خداوند برای خلق.
توضیح قاعده: عالی یا با انجام کار برای دیگری تکمیل جسته است، این خلاف اعتقاد ما است یا فعل و ترک آن برای خداوند علی السویه بوده است پس خلاف حکمت الاهی است!
اختلاف در حدود و گستره قاعده که در مطلق عالی جاری است(خواجه نصیر) یا در عالی من کل وجه(ملاصدرا)
حل ناهمسویی قاعده با هدف مند بودن کارهای خداوند برای خلق. آن چه نفی شده وجود انگیزه خارج از ذات برای فاعلیت او است.
و آن چه اثبات شده است وجود انگیزه خارج از ذات برای فعل او است.
توضیح در قالب یک مثال. بعلاوه پدیده های خارج از ذات گاه به عنوان فایده است نه غرض. به هر روی این دو قاعده با هم ناهمسویی ندارند و لذا فلاسفه هم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد را پذیرفته‌اند.