خارج فقه القضاء (1401-1402) - جلسه 29
عدم حضور حجتی متناسب دال بر منع.
تضییق بر معتبره ابن سنان. ان قلت: کلام امام علیه السلام اطلاق دارد و حمل بر غالب نمیشود.
قلت: معیار ما در اطلاق اطمینان است و اینجا نیست- این حدیث حتی رزق از بیت المال را نیز میگیرد که صحیح نیست(یاخذ من السلطان الرزق دارد). کلام محقق طباطبائی نسبت به این حدیث.
در روایت عمار این معضل نیست لکن بر مبنای ما نمیتوان از آن اطلاق گرفت - مشکل در سند روایت است.
قید متناسب هم مهم است. بالاخره در مقابل ادله و قواعد عام دال بر حلیت اجرت برای هر عمل محترم باید دلیل متناسب باشد.
قول به جواز علی الاطلاق به مشهور نسبت داده شده است.
تضییق بر وجوه غیر نقلی گذشته: هیچ کدام به وجهی معتبر بر نمیگردد یا مخصوص اخذ اجرت از متخاصمین است.
مقدمه اصول فقه (1401-1402) - جلسه 68
تحقیق در مساله صحیحی و اعمی و در تصویر جامع بنا بر هر نظر متوقف بر بیان چند امر است چنان که با این تحقیق، محورهای مورد مناقشه از آن چه گذشت، نیز معلوم میگردد
1. در مساله مورد گفتگو ما عمدتا با پدیده مبهم و نا معلومی مواجه نیستیم تا نیازمند گمانه زنی باشیم! و اختلافات پیش نقل شده قابل توجیه باشد.
2. آن چه مسلّم است این که پیامبری مبعوث شده و برنامه هایی را آورده است. برنامه هایی که اگر چه مسبوق به سابقه بوده است اما در آن ها (به ویژه در عبادات) تغییراتی داده است و با استعمالات مکرر واژهای خاص در هر کدام -با حفظ تغییرات- کار نام گذاری همزمان با بیان مطلوب را (با هم) انجام داده است. و آن چه هدف اصلی بوده وضع و تسمیه نبوده بلکه بیان مطلوب بوده است.
گاه از مطلوب میگوید و میفرماید: «و لا تجحر بصلاتک» و گاه از عدم مطلوب میفرماید: «و ما کان صلاتهم عند البیت الّا مکاء و تصدیة»
3. کار شارع در استعمال هم تدریجی بوده است. مثلا در زمانی صلاة کامل به رسول خدا ابلاغ شده، ایشان آن را به عنوان صلاة ابلاغ کرده، زمانی دیگر صلاة با تیمم، زمان سوم صلاة خوف، آنی دیگر نماز میت و مقطع پنجم نماز غرقی و هکذا.
پس لفظ شناور و کشدار بر همه اطلاق شده است.
خارج فقه القضاء (1401-1402) - جلسه 73
گستره شناسی مصونیت دیپلماتیک، کنسولی و اماکن در شریعت - گستره مصونیت مجاز در اصل و فرع خودش تابع مصلحت است.
حمایت کنسولی حمایت یک کشور از اتباع خود، در کشور بیگانه است( حقوق کنسولی) مصوب 1963 در وین.
مامور کنسول احیاناً از مصونیت برخوردار است و با تخلف در کشور میزبان فراخوانده میشود یا اخراج میگردد.
اصل دعوت و هدایت: بنیادی حاکم بر تفسیر قواعد و پایه مصلحت آن چه اصالت دارد اصل دعوت و هدایت است.
« و قاتلوهم حتی لا تکون فتنة و یکون الله کله لله»
وجوب احیانی مصونیت - وجوب طریقی مقاتله و وجوب اصالی عینیت یافتن دین.
کارایی ابزاری این نگاه نسبت به تراث: مصونیت قضات نسبت به تعرض معترضان - خطای قاضی و کارگزاران - اقتضای قاعده احسان و امانت.
خارج فقه سیاسی (1401-1402) - جلسه 20
لزوم کشف حدود شرعی مشارکت سیاسی مردم با مراجعه به برخی نصوص دینی مانند....
مساله هفتم: الحاکم ولی الممتنع
مفاد قاعده: هرگاه کسی از انجام وظیفه شرعی امتناع کند حاکم او را مجبور به انجام وظیفه و الّا خود یا منصوب او اعمال قدرت میکند و کار را انجام میدهد.
حاکم میتواند زعیم(مجتهد مبسوط الید) یا قاضی باشد و بر مبنای ولایت برای عالم عاقل عادل حاکم غیر مسلمان نیز از این اختیار برخوردار است.
تطبیقات قاعده: امتناع از اخذ یا تسلیم ثمن یا مثمن/ امتناع مدیون از ادای دین خود/ امتناع شریک از قسمت مال/ امتناع در باب رهن/ کفالت و وقف/ ترک فعل از سوی ولی و....