توضیحات‌ی راجع به آیه اولوا الامر داده شد - اهمیت حدیث شریف لاجبر و لا تفویض بل امر بین الامرین - معنای جبر، توسعه جبر به جبر تاریخ و جبر محیط و نظرات جدید راجع به جبر - معنای تفویض و تصور خدای غایب از برخی صحنه ها - خدای ساعت ساز و معمار.
سه تصور از امر بین الامرین: 1. شرکت عرضی: خداوند و بنده و انتساب فعل به هر دو علی الحقیقة.(این نظر مشکل تفویض دارد)
2. شرکت طولی: مقدمات بعید از خداوند و بقیه از بنده است.(این نظر نیز مشکل تفویض دارد)
3. نسبت مقدمات غیر قریب به خداوند و نسبت مقدمات خودکار به هر دو به نحو حقیقت به طوری که مستلزم غیبت خداوند در صحنه نیست.

پاسخ به پرسش های درسی 1402-1403
فقه و اصول تا 22 اردیبهشت ماه 1403
فقه جلسه صد و نهم
اصول جلسه هشتاد و ششم

تعیین نوع نزاع در اجزاء؛ آراء:
1. انما هو فی مقتضی وضع اللغة و عرفها
2. ربطی به عالم الفاظ ندارد بلکه عقل است چون حاکم در مساله عقل است.
3. مساله می‌تواند عقلی - عقلایی و نقلی باشد.
باید گفت: گاه گفتگو از اجزاء از تکلیف در فرض اتیان به مامور به مطابق همان تکلیف است. مثلا نماز را در حال اختیار با همه شرایط واقعی می‌خواند آیا امر به نماز اختیاری ساقط می‌شود؟
یا وظیفه اضطراریه را انجام می‌دهد آیا امر اضطراری ساقط می‌شود؟
واضح است که مساله در این جا عقلی است. شاید تسالم نقل شده از محقق بروجردی راجع به این فرض است و گاه بحث در جانشینی و اسقاط یک امر با اتیان مامور به به امر دیگر است.
و بحث مهم اجزا در این فرض است.

جمع بندی از انظار در کل
1. توسعه مطلق اجزا تا حد نظر آقای حکیم و کاشف الغطاء(با نکته مذکور در کلام مرحوم کاشف الغطاء)
استدلال این گروه معلوم است وجه عقلی است که در کلام این دو محقق هست. به علاوه نقض به تفاوت بین مثل معقوده به عقد فارسی و غیر آن.
2. تضییق مطلق مگر تا حد دلیل مثل ما عن العمیدی(جواهر ج 40 ص 99)
3. تفصیل مثل صاحب عروه و جمعی دیگر مثل صاحب جواهر - معیار نظر این گروه چیست؟ واضح است که ایشان فرق می گذارند بین عمل سابق که امتداد در آینده دارد با عمل لاحق. به علاوه وجود سیره می تواند مستند این تفصیل باشد.
مشکلات هر نظر: عدم دلیل بر اول - ضیق و حرج بر دوم و نکات مؤیداتی دیگر - عدم ضابطه در سوم